ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Το δημοτικό τραγούδι ως λογοτεχνικό είδος αντλεί το υλικό του από την προφορική λογοτεχνική παράδοση, αυτήν που αναπτύχθηκε στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο των Βαλκανίων και συνδέεται με όψεις της κοινωνικής δραστηριότητας εκείνης της εποχής ή -στην περίπτωση των επικών Κλέφτικων- με την πρακτική της κοινωνικής αντίδρασης, ατομικής ή συλλογικής, στον εκάστοτε εξουσιαστικό φορέα.

Κατόπιν συνδέθηκε στενά με την πρακτική της εθνογένεσης, υπό την επίδραση της ρομαντικής ιδεολογίας του volksgeist.

Καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα της προφορικής λογοτεχνίας αποτελεί η σύνδεσή της με προγενέστερα είδη.

Η συνεχής αναδημιουργία και μετάλλαξη αποκαλύπτεται κυρίως με όσα απορρόφησε το συγκεκριμένο είδος κατά την πορεία του μέσα στον χρόνο.

Η αφομοίωση ξένων στοιχείων σχετίζεται με διαφορετικούς τρόπους ζωής, σύμφωνα με τους οποίους νέα γεγονότα καθορίζουν και επιβάλλουν τις διαδικασίες επιλογής των απορροφούμενων στοιχείων.
Ωστόσο, αυτή η διαδικασία εκσυγχρονισμού είχε ως αποτέλεσμα τον βαθμιαίο εκτοπισμό αυθεντικών παραδοσιακών στοιχείων.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Αννούλα

Αννούλα Ήμουν ξέγνοιαστο πουλί όταν σ' είχα πρωτοδεί την αυγούλα, Άννα μου Αννούλα έφυγες κι έχεις χαθεί Απ' τη στράτα σαν περνάς την καρδούλα μου κερνάς την αυγούλα, Άννα μου Αννούλα μου...

Στου παπά τα παραθύρια

Στου παπά τα παραθύρια Στου παπά τα παραθύρια κάθονταν δυο μαύρα φρύδια να 'χα 'γω τα μαύρα φρύδια κι ο παπάς τα παραθύρια. Στου παπά το μπαλκονάκι κάθονταν ένα κοριτσάκι να...

Στη Νάουσα γλυκό κρασί

Στη Νάουσα γλυκό κρασί Στη Νάουσα γλυκό κρασί ωχ αμάν γιαρίμ αμάν στη Νάουσα γλυκό κρασί ωχ αμάν καλέ σιμ αμάν στη Βέροια μαυρομάτες καλέ άιντε ντε, ντε βρε ντε τράβα...

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Μακεδονίας

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Μακεδονίας Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο ταπεινός. Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός εις την...

Τούτη η γης

Τούτη η γης Τούτη η γης μαύρα ματούδια μου τούτη η γης πουν λο ολόγυρα πάρτε την πατήστε την Πάρτε την δεν βγαίνεις να σε δω πάρτε την πατήστε...

ΘΡΑΚΗ

Αραδιαστήτι στου χορό.

Αραδιαστήτι στου χορό. Αραδιαστήτι, αμάν γκέλ-αμάν. αραδιαστήτι στου χουρό. Αραδιαστήτι στου χουρό, να διώ την κόρη π' αγαπώ. Να διώ την κόρη, αμάν γκέλ-αμαν, να διώ την κόρη π' αγαπώ, να...

Μπρε Μανώλη, Μανωλάκη

Μπρε Μανώλη, Μανωλάκη Μπρε Μανώλη, Μανωλάκη, μπρε καλό παιδί, τι καλή γυναίκα πού 'χεις κι όμορφο παιδί. -Πού την είδες, πού την άκουσες και την άρεσες ; -Μέσ'...

Το καραβάκι μ’, Σανταλένια μ’ χάιντε

Το καραβάκι μ', Σανταλένια μ' χάιντε Το καραβάκι πού 'ρχεται 'πο μέσα 'πο την Πόλη -το καραβάκι μ', Σανταλένια μ' χάιντε, κλαίει καρδιά μ' και δε μερώνει, Μέσα...

Αλεξανδρίτσα

Αλεξανδρίτσα Αλεξανδρίτσα μ' σ' αγαπώ γιατί έχεις μαύρα μάτια που σαϊτέυουν τις καρδιές, τις κάνουνε κομμάτια στης Αλεξανδρίτσας τον παχύ λαιμό έγειρα λιγάκι ν' αποκοιμηθώ Τι μου 'πες και...

Και πονώ κι’ αναστενάζω

Και πονώ κι' αναστενάζω Τώρα έχω ένα χρόνο, ποχω στην καρδιά μου πόνο, και πονώ κι' αναστενάζω κι' όλους τους γιατρούς φωνάζω. -Κυρ γιατρέ μου, γιάτρεψέ με, τη ζωή μου...

ΚΡΗΤΗ

Επιδρομή στην Κρήτη

Επιδρομή στην Κρήτη Από αέρα κάμανε επιδρομή στην Κρήτη οι Γερμανοί να πάρουνε, Σφακιά και Ψηλορείτη. Ποτάμια, δάση και βουνά, ακρογιαλιές και δέντρα βουνοκορφές και ρεματιές, εστήσανε ενέδρα. Τα...

Ένας φαντάρος

Ένας φαντάρος Ένας φαντάρος στο στρατό την Κρήτη ντουχιουντίζει κι άμα γυρίσει και τη δει από χαρά δακρύζει. Στη μέση της αναφοράς θα σφάξω ένα ΑΜίτη (Αλφα Μίτη) για να με...

Πάρε το ύπνε το παιδί

Πάρε το ύπνε το παιδί Πάρε το ύπνε το παιδί κι άμε το στα περβόλια, γέμισε τα στηθάκια του γαρίφαλα και ρόδα. Κοιμήσου εσύ μωράκι μου σε κούνια καρυδένια, σε ρουχαλάκια...

Ήθελα να ‘χα δύναμη

Ήθελα να 'χα δύναμη Ήθελα να 'χα δύναμη ποτέ να μην αφήσω το πλοίο απου σε έφερε να σε γιαγείρει οπίσω. Ήθελα να 'χα δύναμη τόση που να μπορούσα την ώρα...

Την πρώτη μέρα στο στρατό

Την πρώτη μέρα στο στρατό Την πρώτη μέρα στο στρατό μου κόψαν τα μαλλιά μου, τη δεύτερη το τσαμπουκά την τρίτη τη μαγκιά μου. Φαντάρο κι αν με πήρανε και...

ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΠΟΝΤΟΣ

Μ’ έναν τέρεμαν ζεστόν

Μ' έναν τέρεμαν ζεστόν Μαύρα ομμάτια γελαστά Και τερέματα ζεστά Εσύ ίνεσαι τεμόν Κορτσόπον μελαχρινόν Το γιαβρόπο μ΄ το μικρόν Κορτσόπον μελαχρινόν. Μ’ έναν τέρεμαν ζεστόν Κι ένα φίλεμαν γλυκόν Εγώ ίνουμαι τεσόν Κορτσόπον...

Η μάναν εν Θεός

Η μάναν εν Θεός Λόγια κι θα ευρίουνταν τη μάνα να υμνούνε όσοι μανάδες μοναχόν την μάνα εγρυκούνε Η μάνα εν Θεός η μάνα Παναγία Άμον τη μάνας...

Πατρίδα μ’ αραεύω σε

Πατρίδα μ' αραεύω σε Πέντε οσπίτια έχτισα κι ασ’όλα ξεσπίτουμαι Πρόσφυγας είμ’ασο κουνί μ’, Θε μ’ θα παλαλούμαι. Πατρίδα μ αραεύω σε αμόν καταραμένος Σα ξένα είμαι Έλληνας...

Ακρίτας

Ακρίτας Ακρίτας όντες έλαμνεν**, σην παραποταμέαν. Επέγνεν κι έρτον κι έλαμνεν, την ώρα πέντ' αυλάκια. Επέγνεν κι έρτον κι έσπερνεν, εννέα κότια σπόρον. Έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν, ση ζυγονί την άκρα. Σκούται και...

Κορτσόπον έλα έλα

Κορτσόπον έλα έλα Κορτσόπον έλα έλα εμέν τέρεν και γέλα θα φιλώ το μάγουλο σ' απ όθεν καικά θελτς, έλα. Κορτσόπον η λαλία σ' άμον παρχαρί κωδών' ας φιλώ τα σειλόπα...

ΕΠΤΑΝΗΣΑ

Κάλαντα Κεφαλλονίτικα Πρωτοχρονιάς

Κάλαντα Κεφαλλονίτικα Πρωτοχρονιάς Άγιος Βασίλης έρχεται Γενάρης ξημερώνει ο μήνας που μας έρχεται το χρόνο φανερώνει. Τρα λα λα λα λα λα λα λα λα Τρα λα λα λα λα...

Απόψε την κιθάρα μου

Απόψε την κιθάρα μου Απόψε, την κιθάρα μου, τη στόλισα κορδέλες (Απόψε, την κιθάρα μου, τη στόλισα κορδέλες) και στα καντούνια περπατώ, για τσ' όμορφες κοπέλες (και στα...

Καλησπερίζω δυό αδελφές

Καλησπερίζω δυό αδελφές Καλησπερίζω δύο αδελφές, τεσσέρα μαύρα μάτια. Τα δύο τσι μικρότερης με κάμανε κομμάτια. Τα δύο τσι ,μικρότερης με κάμανε κομμάτια. Καλησπερούδια νάχουνε του Δράπανου...

Το αρφαβητάρι τση αγάπης

Το αρφαβητάρι τση αγάπης Από τ΄α από τ΄ αλφα θε ν αρχίσω κόρη μου κορη μου να σ΄αγαπήσω Βη- μωρέ βήτα, βέβαια σου λέω Βήτα βέβαια στο λέω, πως...

Γυρίζω στα όρη

Γυρίζω στα όρη Γυρίζω, γυρίζω, στα όρη, στα δάση, να ιδώ μην περάσει, η νέα π΄αγαπώ, ματαίως γυρίζω, γιατί δεν περνάει, η νέα π΄αγαπάει, η δόλια μου η...

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Ας παν να ιδούν τα μάτια μου

Ας παν να ιδούν τα μάτια μου Ας παν να ιδούν τα μάτια μου πώς τα περνάει η αγάπη μου μην ήβρε αλλού κι αγάπησε κι εμένα μ'...

Μαντήλι καλαματιανό

Μαντήλι καλαματιανό Μαντήλι καλαματιανό, φορείς στον άσπρο σου λαιμό. Να σε χαρεί, να σε χαρεί, εκείνος που σε λαχταρεί. Έλα, πουλί μου έλα, αν μ' αγαπάς κι' εμένα πες το μάτια...

Κάλαντα Χριστουγέννων Πελοποννήσου

Κάλαντα Χριστουγέννων Πελοποννήσου Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου, για βγάτε, δέτε, μάθετε, πως ο Χριστός γεννάται. Γεννάται κι αναθρέφεται, με μέλι και με γάλα, το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα...

Μισεύεις Γιώργη

Μισεύεις Γιώργη Μισεύεις Γιώργη , βρε Γιώργη σήμερα. Πηγαίνεις για τον Άδη και θα βρεις φίλους, βρε Γιώργη κι αδελφούς να περπατάς αντάμα.

Άσπρη βαρκούλα

Άσπρη βαρκούλα Άσπρη βαρκούλα του ψαρά γιατί είσαι στολισμένη; -Με στόλισε η μάνα μου στη μαύρη γη με στέλνει. Μη με πλακώνεις ουρανέ, μη με σκεπάζεις χώμα γιατί εγώ τα νιάτα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Πουλί μ’ την πόρτα σ’ μ’ ασπαλίεις

Πουλί μ' την πόρτα σ' μ' ασπαλίεις Πουλί μ' την πόρτα σ' μ' ασπαλίεις και τη συρτέ μη σύρεις ας άγρια τα μεσάνυχτα ανάμνον το γεσίρ...

Που είπαν πα, ας είπανε

Που είπαν πα, ας είπανε Για δώστε με έναν ρακίν και έναν νερόπον κρύο Ας αρχινώ να τραγωδώ -λελεύω σας- απ' ολίγον ολίγον Επωδός Που είπαν πα ας...

Πατρίδα μ’ το ορμανόπα σου

Πατρίδα μ' το ορμανόπα σου Πατρίδα μ' το ορμανόπα σου τ' έμορφα τα ρασία σ' (γιαρ) Κι επόρεσα να ελέπ' ατά και τρώει με η αροθυμία σ' (γιαρ). Τα...

Παρχαρόπουλο έμνεν

Παρχαρόπουλο έμνεν Παρχαρόπουλο έμνεν έμπριν μέρα σ' όρομα μ' σα τσαΐρια σο όρμια λάσκιζα τα πρόατα μ'. Το γαβάλι μ' τραγώδνε και έλεεν τα όνεμα σ' ν' αφουκρούσαι και λαρώντς ψυ μ'...

Παρχάρ’

Παρχάρ' Χάιτε ας πάμε σο παρχάρ' με τ' εμέν ρο παλληκάρ' τ' αλογόπο μ' γολγονίζ' η κεμεντζέ μ' κωδωνίζ'. Εγώ είμαι λυριτζής ποδεδίζω την κουτσή σ' έλα δώσατεν εμέν θεία μ' λελεύω...

Πατρίδα

Πατρίδα Πάντα θυμούμαι και πονώ Τι Πάτριδας τον τόπον Ο νουσ’ ειμ’ επέμνεν εκεί Κι αδά έν το κορμόπομ (δις) Πατρίδα μ’ ξαν’ πατρίδαμ’ Άλλο εσέν ξάει κι είδα Ας επάτνα...

ΟΛΕΣ ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Ένα Σάββατο βράδυ

Ένα Σάββατο βράδυ Ένα Σάββατο βράδυ, ένα Σάββατο βράδυ, μια Κυριακή πρωί, καημένε Μήτσο, μια Κυριακή πρωί. Βγήκα να σεργιανίσω, βγήκα να σεργιανίσω, μέσα στο Γκιούλ μπαχτσέ, καημένε Μήτσο, μέσα...

Ο Κωσταντίνος

Ο Κωσταντίνος Ο Κωσταντίνος ο μικρός, ο Μικροκωσταντίνος, μικρόν τον είχ' η μάνα του, μικρόν τον ραβωνιάζει μικρόν τον γήρτε μήνυμα να πάγη στο σεφέρι. Νύχτα σελλώνει τ'αλογο,...

Ο μερακλής ο άνθρωπος

Ο μερακλής ο άνθρωπος Άιντε ν' ο μερακλής γιε μου α- ο άνθρωπος δεν πρέπει γιε μου να πεθαίνει ααα- δεν πρέπει γιε μου να πεθαίνει Όρε μον'...

Βαρέθηκα μωρ’ μάνα

Βαρέθηκα μωρ’ μάνα Βαρέθηκα μωρ’ μάνα, μαντίλια να κεντώ θαλά τα παρατήσω και θάλα παντρευτώ. Βάστα κόρη μου, βάστα και τούτη τη χρονιά κι εγώ θα σε παντρέψω...

Άιντε κοιμήσου κόρη μου

Άιντε κοιμήσου κόρη μου Άιντε κοιμήσου κόρη μου κι εγώ θα σου χαρίσω την Αλεξάνδρεια ζάχαρη και το Μισίρι ρύζι και την Κωνσταντινούπολη τρεις χρόνους να την ’ρίζεις

Βαριά συρτά

Βαριά συρτά Αίσθημα που δεν ένιωσε αληθινή αγάπη είναι σαν το μωρό παιδί που κάνει πάντα λάθη. Νερό βαστάς και σου ζητώ και συ το χύνεις χάμε και δε μου σβήνεις...

Ικαριώτικο – Η ρίμα του Κοσκινά

Ικαριώτικο - Η ρίμα του Κοσκινά Ακούσατε να σας ειπώ του Κοσκινά τη ρίμα στα χίλια διακόσια και στα ογδόντα τρία. Ηθέλησαν η Γένουα με τονε κρυφοράφτη να...

Κόρης φιλί εζήτηξα

Κόρης φιλί εζήτηξα Κόρης φιλί εζήτηξα και είπε μου να τση μνόξω. Και μνόγω τζη στον ουρανό και λέει μου ψηλά 'ναι. Και μνόγω τζη στη θάλασσα...

Τι σε μέλει εσένανε

Τι σε μέλει εσένανε Τι σε μέλει εσένανε από πού είμαι εγώ ] 2x Από το Καρατάσι, φως μου, ή απ’ το Κορδελιό ] 2x Τι σε...

Καταμεσιός στην θάλασσα

Καταμεσιός στην θάλασσα Καταμεσιός στην θάλασσα πύργος θεμελιωμένος, Πύργος και σιδηρόπυργος, μολύβι σκεπασμένος Και μέσα κόρη κάθονταν, και φλωριά ‘ρμαθιάζει Αρμάθιαζε, ξαρμάθιαζε, εννιά αρμάθες φτιάνει Τες πέντε βάζει στο λαιμό,...

Τραγούδι του γάμου

Τραγούδι του γάμου Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε καλέ σήμερα, πολλοί είναι μαζεμένοι, σαν τι χαρά θα γένει; Παντρεύεται ο Αυγερινός καλέ σήμερα, την Πούλια κάνει ταίρι και τ' άστρα συμπεθέροι. -Νύφη...

Έταιρον κι η λυγερή

Έταιρον κι η λυγερή Έταιρον κι η Λυγερή παν' όλεν τον ποταμόν. Έταιρον επέρνιξεν, η κουτσή κ' επόρεσεν. - Πέρνιξόν με, Έταιρε, το τσιαρκούλι μ' δίγω σε. -...

Το τραγούδι του Μεμέτακα (ή Μουστατσελεπάκη)

Το τραγούδι του Μεμέτακα (ή Μουστατσελεπάκη) Γραφές γραφές του πέμπανε του Ουστατσελεπάκη κι απήτις τσ’ αποδιάβασε, εγέλασε λιγάκι. Να ζήσεις μπρέ Μεμέτ αγά, τι γράφει το τεφτέρι; Παράδες...

Γέρασα μωρέ παιδιά

Γέρασα μωρέ παιδιά -Γέρασα μωρέ παιδιά, γέρασα και δεν μπορώ τα τραγούδια μου να πω. Βλέπω νιους μωρέ παιδιά κι είμαι ζηλιάρης, γέρος και παραπονιάρης. Σαν βλέπω νιες μωρέ παιδιά τις Αποκριές, κάλλιο...

Κράτα καλό λογαριασμό

Κράτα καλό λογαριασμό Κράτα καλό λογαριασμό καλέ μου Σού’λεγα κάθε μέρα Κι εσύ έπαιρνες τα λόγια μου – μωρό μου Και τά’δινες τ’αέρα Έπρεπε να χωρίσουμε – καλέ μου Μη...

Μια ωραία βοσκοπούλα

Μια ωραία βοσκοπούλα Άιντε μιαν ωραία βοσκοπούλα έβοσκε τ’ αρνιά, μωρέ μιαν ωραία βοσκοπούλα έβοσκε τ’ αρνιά. Άιντε σ’ ένα πράσινο λιβάδι στην ακρογιαλιά, μωρέ σ’ ένα πράσινο...

Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι

Τι καλά το λέει τ' αηδόνι Που ’σουν εψές λεβέντη μου κι αντιπροψές καλέ μου τι καλά το λέει τ’ αηδόνι. Εψές ήμουν στους ουρανούς κι αντιπροψές στους Άγιους τι...

Ερωτόκριτος (Παράπονο της Αρετούσας)

Ερωτόκριτος (Παράπονο της Αρετούσας) Τα λόγια σου ερωτόκριτε, φαρμάκιν εβαστούσα κι ουδ' όλπιζα κι ανίμενα τ' αυτιά μου ό,τι σ' ακούσα. Και πώς μπορώ να σ' αρνηθώ...

Πιδί μ’ κι αν θέλτ’ς να παντριφτείς

Πιδί μ' κι αν θέλτ'ς να παντριφτείς Πιδί μ' κι αν θέλ'ς, πιδί μ' κι αν θέλ'ς να παντριφτείς έλα κι ρώτα ιμένα να σι πω ποια είνι...

Ο Κιμισκής

Ο Κιμισκής Γιάννες εποίκεν κάλεσμα Γιάννες εποίκεν γάμον Λαλεί και τ' άστρα τ' ουρανού λαλεί της γης τα φύλλα. Τον βασιλέα παράνυφον το γιό τ' άτ' 'φλαμπουριάτεν τον Κιμισκήν κι ελάλεσεν, τον...

Γράμμαν μη στειλς με

Γράμμαν μη στειλς με Γράμμαν μη στειλς με γιαβρόπο μ' γομάτα** τ' ομματόπα μ' κι επορώ ν' αναγνώθα ατό τρομάζνε τα σερόπα μ'. Συ ασό γιάνι μ' ντ' έφυες τ'...

Όσα κάστρα κι αν επήγα

Όσα κάστρα κι αν επήγα Όσα κάστρα και αν επήγα και αν εγύρισα Σαν της χήρας το κορίτσι καλέ δεν αντάμωσα Κάθε Κυριακή ν’ αλλάζει να στολίζεται Και...

Ένας φαντάρος

Ένας φαντάρος Ένας φαντάρος στο στρατό την Κρήτη ντουχιουντίζει κι άμα γυρίσει και τη δει από χαρά δακρύζει. Στη μέση της αναφοράς θα σφάξω ένα ΑΜίτη (Αλφα Μίτη) για να με...

Τον αντρειωμένο μην τον κλαις

Τον αντρειωμένο μην τον κλαις Τον αντρειωμένο μην τον κλαις Σαν λάχει κι αστοχήσει Κι αν ξαστοχήσει μια και δυο πάλι αντρειωμένος θα 'ναι Σαν είναι ο τράγος δυνατός δεν...

Τα ριάλια

Τα ριάλια Αν είσαι κι αν δεν είσαι του δήμαρχου παιδί του δήμαρχου παιδί, ω, ω εγώ θα σε φιλήσω κι ας κάμω φυλακή Τα ριάλια, ριάλια, ριάλια τα...

Στης πικροδάφνης τον ανθό

Στης πικροδάφνης τον ανθό Στης πικροδάφνης τον ανθό έγειρα ν' αποκοιμηθώ άιντε λίγο ύπνο για να πάρω άιντε κι είδα όνειρο μεγάλο Παντρεύεται η αγάπη μου για πείσμα για γινάτι...

Λεν, ήρθι , Μάης

Λεν, ήρθι , Μάης Λεν, ήρθι , Μάης κι Άνοιξη, λεν, ανθίζουν τα τριαντάφυλλα, ανθίζουν τα τριαντάφυλλα, τα μοσχομυρισμένα. Λεν, άσπρο τριαντάφυλλο φορώ κι θέλου να του βάψου. Κι' αν θα...

Μου ‘λεγες ότι μ’ αγαπάς

Μου 'λεγες ότι μ' αγαπάς Να δώσεις τέρμα στο σεβντά είχες καιρά μου θάρρος και ούτε που λογάριαζες πως έφευγα φαντάρος. Θυμήσου εκείνους τους καιρούς που ερχόσουνα κοντά μου κι έμπαινες...

Ο Μάραντον

Ο Μάραντον Τον Μάραντον χαρτίν έρθεν, θα πάγει σην στρατείαν την νύχταν πάει σον μάστοραν, την νύχταν μαστορεύει κόφτ' ας τ' ασήμι πέταλα, κι ας το χρυσάφ'...

Μενεξέδες και ζουμπούλια

Μενεξέδες και ζουμπούλια Μενεξέδες και ζουμπούλια και θαλασσινά πουλιά αν τη δείτε την καλή μου χαιρετίσματα πολλά. Η κιθάρα μου να σπάσει και τα τέλια να κοπούν και τα χέρια που...